Khẩn cấp bảo vệ nguồn nước và hệ sinh thái sông Mê Công

Ngày 20-3, tại thành phố Cần Thơ, Tổ chức Sông ngòi quốc tế (International Rivers – IR) phối hợp cùng Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature), Liên minh cứu sông Mê Công (Save the Mekong coliation – StM) và Diễn đàn Môi trường Mê Công (MEF) tổ chức diễn đàn “Bảo vệ con người và hệ sinh thái sông Mê Công, trong bối cảnh nhiều biến động”, thu hút nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế, cùng các ngành chức năng tham gia. 

Theo Tổ chức Sông ngòi quốc tế, sông Mê Công là một trong những dòng sông lớn và có đa dạng sinh học cao nhất trên thế giới. Nguồn dinh dưỡng từ dòng sông này đã giúp tạo nên một vùng sản xuất và xuất khẩu gạo lớn, nguồn cá tự nhiên cao nhất nhì thế giới.

Ở hạ lưu sông Mê Công - nơi sinh sống của trên 60 triệu người dân, trong đó khoảng 85% là nông dân và ngư dân. Canh tác lúa nước và đánh bắt, nuôi trồng là nguồn sinh kế quan trọng của người dân từ nhiều năm qua.

Lưu vực sông Mê Công là một trong những khu vực trên thế giới bị tác động mạnh mẽ nhất bởi biến đổi khí hậu. Tại các quốc gia lưu vực sông Mê Công, những thay đổi về đa dạng sinh học do biến đổi khí hậu gây ra sẽ tác động đến sinh kế của người dân, từ đó sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển bền vững, nhất là sản xuất nông nghiệp.

Điều lo ngại hiện nay là lưu vực sông Mê Công đã, đang và sẽ đối mặt những thay đổi mạnh mẽ về môi trường do các hoạt động phát triển trên dòng sông này, đặc biệt là các dự án thủy điện ở dòng chính.

Hiện nay, ngoài 7 công trình đập dòng chính đã hoàn thành trên phía thượng nguồn của Trung Quốc, thì 11 con đập đang và sẽ xây dựng ở hạ lưu sông Mê Công tại Lào và Campuchia được đánh giá sẽ gây ra những tổn thất nghiêm trọng đối với nguồn phù sa, nguồn thủy sản, chất lượng nước, đa dạng sinh học… của dòng sông.

Với những tác động kép của biến đổi khí hậu và hoạt động phát triển các đập thủy điện, khiến lưu vực sông Mê Công đứng trước những thách thức lớn trong thích ứng và phát triển. Điều này cũng gây rủi ro và khó khăn trong việc đạt được mục tiêu phát triển bền vững mà Liên hiệp quốc đặt ra về xóa nghèo, giảm bất bình đẳng, sử dụng tài nguyên thiên nhiên có trách nhiệm…