Tiến tới chấm dứt dịch bệnh AIDS tại Việt Nam trước năm 2030

Ngày 21/11, tại thành phố Cần Thơ, Bộ Y tế phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức Hội thảo triển khai Chỉ thị số 07-CT/TW ngày 6/7/2021của Ban Bí thư về tăng cường lãnh đạo công tác phòng, chống HIV/AIDS, tiến tới chấm dứt dịch bệnh AIDS tại Việt Nam trước năm 2030.

GS.TS. Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế; PGS.TS. Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế và đồng chí Bùi Ngọc Quý, Vụ trưởng Vụ Xã hội, Ban Tuyên giáo Trung ương đồng chủ trì Hội thảo.

Dự Hội thảo có đại diện lãnh đạo các vụ, đơn vị thuộc bộ, ban, ngành Trung ương, Lãnh đạo Ban Tuyên giáo và các Sở: Y tế, Lao động, Thương binh và Xã hội, Công an và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các tỉnh, thành phố Cần Thơ; đại diện các tổ chức quốc tế: Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ tại Việt Nam; Chương trình Phối hợp của Liên hiệp quốc về phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam; Tổ chức PEPFAR; Cơ quan Phòng, chống ma túy và tội phạm của Liên hợp quốc tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, GS.TS. Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh, dịch HIV/AIDS vẫn đang là vấn đề sức khỏe cộng đồng trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Với Việt Nam sau một thời gian dài đã từng bước khống chế, kiểm soát được đại dịch HIV/AIDS thì những năm gần đây, dịch có dấu hiệu gia tăng.

Theo báo cáo của các địa phương, dự báo năm 2023, số trường hợp phát hiện mới nhiễm HIV tăng trên 13.000 trường hợp. Dịch HIV đã cướp đi sinh mạng của gần 115.000 người kể từ đầu vụ dịch đến nay và mỗi năm có gần 2.000 trường hợp tử vong liên quan đến HIV/AIDS.

Thứ trưởng cũng cho biết, Việt Nam đã trải qua 33 năm thực sự đương đầu và đáp ứng với dịch HIV/AIDS. Công tác phòng, chống HIV/AIDS luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm. Đến nay, Ban Bí thư đã 03 lần ban hành chỉ thị liên quan đến phòng, chống HIV/AIDS và gần đây nhất là Chỉ thị số 07-CT/TW ngày 06/7/2021 về tăng cường công tác phòng, chống HIV/AIDS, tiến tới chấm dứt dịch bệnh AIDS tại Việt Nam trước năm 2030.  

Với sự cam kết và chỉ đạo quyết liệt của Đảng và Nhà nước, thời gian qua, Bộ Y tế đã cùng các bộ, ngành, địa phương triển khai mạnh mẽ, toàn diện và đồng bộ các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS theo hướng tiếp cận toàn diện và cung cấp dịch vụ từ dự phòng, xét nghiệm đến chăm sóc, hỗ trợ và điều trị HIV/AIDS.

Độ bao phủ các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS liên tục được mở rộng và cải thiện về chất lượng. Nhiều mô hình, sáng kiến về cung cấp các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS được nghiên cứu, áp dụng và triển khai phù hợp với bối cảnh dịch HIV có nhiều thay đổi ở Việt Nam.

Việt Nam cũng đã nỗ lực huy động nguồn l???c t??i chính trong nước cho công tác phòng, chống HIV/AIDS, nhất là việc Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả cho các dịch vụ về điều trị HIV/AIDS. Các địa phương cũng đã tăng cường bố trí ngân sách cho chương trình này thông qua các đề án hoặc kế hoạch đảm bảo tài chính cho chương trình phòng, chống HIV/AIDS. Cùng với đó, Việt Nam vẫn tiếp tục huy động và nhận được một nguồn lực rất đáng kể từ các tổ chức quốc tế.

Với những nỗ lực bền bỉ của cả hệ thống chính trị, trong nhiều năm qua, theo ước tính của các tổ chức quốc tế, Chương trình phòng, chống HIV/AIDS của Việt Nam đã cứu được gần 1 triệu người không bị nhiễm HIV và khoảng hơn 200.000 người Việt Nam không bị tử vong liên quan đến HIV/AIDS.

Việt Nam được các tổ chức quốc tế đánh giá cao không chỉ về sự năng động, sáng tạo trong triển khai thực hiện mà còn có cam kết chính trị rất mạnh mẽ và kịp thời của lãnh đạo các cấp; là điểm sáng trên bản đồ phòng, chống HIV/AIDS thế giới.

Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu trong thời gian qua, tuy nhiên chương trình phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam cũng đang đứng trước rất nhiều thách thức. Dịch HIV đang được phát hiện chủ yếu trong nhóm tuổi trẻ và có xu hướng tiếp tục tăng nhanh trong nhóm này.

Năm 2022, có tới 50% số trường hợp nhiễm HIV được phát hiện ở nhóm tuổi từ 15 - 29 tuổi. Nam quan hệ tình dục đồng giới và người chuy???n giới nữ là những nhóm đối tượng nhiễm HIV chủ yếu ở Việt Nam hiện nay. Trên toàn quốc, tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm này chiếm tới xấp xỉ 60% số trường hợp nhiễm HIV được phát hiện, có những địa phương báo cáo có tới hơn 80% người nhiễm HIV được phát hiện trong năm qua thuộc nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới. Độ bao phủ của các dịch vụ cũng chưa đáp ứng được các mục tiêu mà chúng ta kỳ vọng.

Những thách thức này đòi hỏi cả hệ thống chính trị cần quyết tâm, cùng hành động để đạt được mục tiêu tiến tới chấm dứt dịch bệnh AIDS tại Việt Nam chậm nhất vào năm 2030, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã nghe Phó Vụ trưởng Vụ Xã hội, Ban Tuyên giáo Trung ương Phạm Gia Cư???ng quán triệt các nội dung cốt lõi và điểm mới của Chỉ thị số 07-CT/TW. Phó Vụ trưởng đề nghị Ban Tuyên giáo các địa phương tham mưu cấp ủy lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về phòng, chống HIV/AIDS; Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và phối hợp liên ngành trong công tác phòng, chống HIV/AIDS; Nâng cao nhận thức về phòng, chống HIV/AIDS, mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS, cách ứng xử với người nhiễm HIV/AIDS; Đẩy mạnh kết nối các dịch vụ dự phòng, điều trị và hỗ trợ xã hội đối với cá nhân và gia đình người nhiễm HIV/AIDS.

Thông tin về chuyên đề “Chấm dứt HIV, để HIV không còn mối đe dọa sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam”, Bác sĩ Eric Dziuban, Giám đốc quốc gia Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hoa Kỳ tại Việt Nam cho rằng, vai trò lãnh đạo của cấp ủy các địa phương là yếu tố then chốt giúp duy trì kiểm soát dịch lâu dài.

Tại Hội thảo, đại diện lãnh đạo các bộ, ngành, đoàn thể Trung ương và Ban Tuyên giáo Thành ủy Cần Thơ đã trình bày các tham luận: Công tác phối hợp giữa Trung ương Đoàn với các bộ, ngành liên quan trong công tác phòng, chống HIV/AIDS; Tăng cường công tác phòng, chống HIV/AIDS cho công nhân lao động; Thực trạng và giải pháp triển khai thực hiện Chỉ thị 07-CT/TW của Bộ Giáo dục và Đào tạo; Một số kết quả triển khai thực hiện Chị thị 07-CT/TW của Ban Bí thư trên địa bàn thành phố Cần Thơ…

Trong chương trình Hội thảo, còn có Tọa đàm “Tâm sự của người trong cuộc: Góc nhìn của cộng đồng về các biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV” do thành viên Tổ chức cộng đồng S Đỏ - Cần Thơ, đại diện nhóm TG và MSM chia sẻ, trải lòng về giới tính của bản thân; những khó khăn, áp lực, rào cản trước sự kỳ thị của gia đình và xã hội… Qua đó, các thành viên bày tỏ mong muốn gia đình, xã hội có sự thấu hiểu, chấp nhận, hỗ trợ, giúp đỡ, bảo vệ để các bạn tự tin hòa nhập với cộng đồng./.